Artykuły
Kontrakty typu ESCO
Przyszłość firm ciepłowniczych i energetycznych.
Filozofia kontraktów ESCO
Kontrakty typu ESCO są znane w świecie (a także w Polsce), ale rzadko stosowane. Idea kontraktów ESCO to „zarabianie” na oszczędzaniu energii i jest to niezrozumiale dla firm, które zawsze zarabiały na sprzedaży energii. Typowe kontrakty na dostawę mediów, np. ciepła, opierają się na konflikcie interesów: Odbiorca ciepła zawsze chce kupić tego ciepła jak najmniej i jak najtaniej, a Dostawca ciepła chce go sprzedać jak najwięcej i jak najdrożej.
W kontrakcie ESCO produktem kupna/sprzedaży nie jest energia (ciepło) lecz „oszczędność”. Interes Odbiorcy się nie zmienia (ciepła kupić jak najtaniej i jak najmniej), ale całkowicie zmienia się rola Dostawcy energii, gdyż Dostawca będzie zarabiał więcej, jeżeli zmniejszy zużycie energii i koszty jej dostawy do Odbiorcy (zarabia na oszczędzaniu). Takie podejście wymaga rewolucji w myśleniu i całkowitej zmiany filozofii sprzedaży przez firmy ciepłownicze. Należy odejść od sprzedaży energii i zacząć „sprzedawać” oszczędności.
Co ciekawe, i może najważniejsze, obie strony „zarobią” na takich kontraktach i zyska także nasze środowisko (zmniejszenie zużycia energii).
Aspekt finansowy
Kontrakt ESCO może dotyczyć systemów ciepłowniczych „własnych” (należących do Dostawcy), jak i „obcych” (należących do Odbiorcy), lecz przestarzałych i drogich w utrzymaniu. Może być on wprowadzony przy kotłowniach lokalnych (gaz/olej/węgiel) o niewielkich mocach (0,2 do 5 MW), które produkują i sprzedają ciepło na zamkniętym obszarze. Następuje wówczas rozwiązanie umowy na dostawę ciepła (jeżeli jest zawarta) i zastąpienie jej kontraktem typu ESCO.
Cały system ciepłowniczy jest modernizowany na koszt Odbiorcy lub firmy ESCO (kotłownia + węzły budynkowe), przy czym gaz i energię elektryczną dla potrzeb kotłowni (węzłów) kupuje Odbiorca bezpośrednio od sprzedawcy gazu i energii elektrycznej. Rezygnujemy z typowej sprzedaży ciepła i taryf. Firma ESCO dba o to, aby ceny gazu (paliwa) i elektryczności były jak najniższe.
Spłata inwestycji następuje w okresie kilku lat (5-10), a obsługą całego systemu (ryczałtowe wynagrodzenie miesięczne) zajmuje się firma ESCO w ramach kontraktu wieloletniego (10-15 lat).
Należy podkreślić – firma ESCO nie sprzedaje ciepła!
Warunki umowy ESCO
Podstawowe warunki, które musi spełniać umowa ESCO:
- Koszt modernizacji musi się spłacić z oszczędności.
- Koszty zakupu mediów, obsługi systemu ciepłowniczego oraz spłaty modernizacji ponoszone przez Odbiorcę, muszą być niższe od kosztów dotychczas ponoszonych przez Odbiorcę.
- Firma ESCO musi gwarantować obniżenie zużycia energii i jej kosztów (np. o 10% w stosunku do dotychczasowego), a w przypadku, gdy gwarantowany poziom oszczędności nie zostanie osiągnięty, to firma ESCO nie otrzymuje wynagrodzenia za obsługę.
- W przypadku gdy obniżenie zużycia ciepła jest większe od gwarantowanego, Odbiorca i firma ESCO dzielą się uzyskanymi nadwyżkami.
Taka usługa jest rewolucją w zakresie działalności ciepłowniczej, gdyż firma ESCO i Odbiorca tym więcej zyskają, im mniej energii zużyje system ciepłowniczy i im bardziej obniżymy koszty zużywanych mediów i obsługi systemu. Nie ma żadnych przeszkód, aby firmą ESCO była dotychczasowa firma ciepłownicza, która zdecyduje się na zmniejszenie dostaw ciepła. Cel działania obu stron umowy jest wspólny: obniżyć zużycie energii i jej koszty.
Odejście od umów na dostawę ciepła i zastąpienie ich umowami typu ESCO, to przyszłość ciepłownictwa i to możliwa do realizacji od razu, ponieważ małych systemów o wysokich kosztach ciepła lub przestarzałych technicznie jest bardzo dużo.
Przykład - stan przed modernizacją
Poniżej przykład kontraktu realizowanego już w praktyce – są to dane z rzeczywistego kontraktu ESCO.
System ciepłowniczy niewielkiego osiedla spółdzielni mieszkaniowej (budynki z lat 80-tych XX wieku, ale po częściowej termomodernizacji): 8 budynków zasilanych ciepłem z kotłowni gazowej o mocy 1,3 MW. Ciepłownia, sieci przesyłowe i węzły ciepłownicze należą do lokalnego dostawcy ciepła. Rozliczanie za zużyte ciepło w budynkach odbywa się przez liczniki ciepła dla c.o. i c.w.u. (dwa układy pomiarowe). Węzły dwufunkcyjne zasilane są ciepłem z sieci niskoparametrowej preizolowanej (temp. zasilania nie przekracza 90 st.C). Zarówno ciepłownia, jak i węzły, wykonane zostały 20 lat temu i wymagają modernizacji, natomiast sieć przesyłowa jest w dobrym stanie. Wszystkie budynki zużywają rocznie:
- 6200 GJ dla C.O. (wskaźnik zużycia 0,46 GJ/m2/rok)
- 3700 GJ dla C.W.U. (wskaźnik zużycia 0,5 GJ/m3)
- 3100 MWh paliwa gazowego (ciepło spalania).
Dostawca stosuje taryfę dla ciepła w cenach (brutto):
- 70 zł/GJ,
- 13.000 zł/MW/m-c.
Roczne koszty dostawy ciepła wynoszą ok. 900.000 zł.
Przykład - modernizacja
Odbiorca (SM) wypowiedział umowę na dostawę ciepła i zawarł kontrakt ESCO. Modernizacja systemu ciepłowniczego obejmuje:
- wymianę kotłów na nowe o mocy 1,2 MW,
- modernizację 8 węzłów,
- montaż zaworów podpionowych cwu,
- wprowadzenie sytemu SyNiS™ wykorzystującego Internet do sterownia i monitorowania pracy całego systemu ciepłowniczego.
Koszt inwestycji: 1,2 mln zł (z tego 800 tys. zł SM, a 400 tys. zł firma ESCO). Dla finansowania inwestycji SM korzysta z kredytu preferencyjnego (0%) udzielonego na 8 lat. Zawarta w kontrakcie gwarancja zmniejszenia zużycia paliwa gazowego wynosi 20%. Szacowane koszty zakupu mediów i eksploatacji:
- paliwo gazowe kupowane przez SM: 520.000 zł/rok
- energia elektryczna i obsługa: 80.000 zł/rok
Nadwyżka finansowa: 300.000 zł (obecnie koszty dostaw ciepła i eksploatacji to ok. 900 000 zł/rok, po modernizacji 600 000 zł/rok). Czas zwrotu: 4 lata. Kontrakt zakłada jednak, że 100.000 zł/rok SM otrzyma od razu, wiec kredyt (0%) został wzięty na 8 lat. Firma ESCO otrzymuje zwrot z zainwestowanego kapitału w czasie trwania kontraktu. Umowa jest zawarta na 15 lat.
Przykład - podsumowanie
Jak widać najwięcej zarabia Odbiorca, ale zysk firmy ESCO także jest na bardzo dobrym poziomie (biorąc pod uwagę wielkość systemu i zaangażowany kapitał).
Kontrakty ESCO można realizować również dla innych rodzajów mediów (energia elektryczna, chłód, sprężone powietrze). Idea zostanie taka sama: zarabiamy oszczędzając. Można je także wprowadzać w szpitalach i budynkach publicznych, jednak Ustawa o zamówieniach publicznych bardzo utrudnia realizację takich kontraktów, a ewentualne kontrakty typu PPP (Partnerstwo Publiczno-Prywatne) są mało opłacalne i skomplikowane od strony prawnej.
Zapraszamy firmy ciepłownicze (i nie tylko) do współpracy. Pokażemy, jak podnieść rentowność działalności w ciepłownictwie poprzez zmniejszenie produkcji i sprzedaży ciepła.
mgr. inż. Andrzej Jurkiewicz
Prezes eGIE Sp. z o.o. Opole
aj@egie.pl
Co jest naszą siłą? Ludzie i ciężka praca. Wszyscy nasi klienci i każdy z osobna, to nasz skarb. Każdego kochamy i się o niego troszczymy. Obdaż nas swoim zaufaniem, a my odwdzięczymy się tym samym.